Hulpverlenen bij vechtscheidingen: (V)echt ouders

In het hulpverlenen bij vechtscheidingen komt de hulpverlener vechtende ouders tegen. Hoe kunnen wij hen helpen om weer echt ouders te worden. 

Door: Ferdinand Bijzet

Ouderschap is de snelweg naar conflict! Tenminste, dat is wat ik persoonlijk wel ervaren heb. Je bent samen, hebt een evenwicht gevonden en dan komt er een kind die meteen alle verschillen die er tussen jou en je partner spelen zichtbaar maakt. Verschil in aanpak, verschil in visie, verschil in behoefte.

Goed partnerschap is de basis voor goed ouderschap. Als je als partners een stabiele basis hebt, het goed hebt samen, kun je de verschillen in ouderschap beter dragen. Maar zelfs als je een stabiele partnerrelatie hebt is het soms een hele kunst om samen ouder te zijn.

Maar wat als het je niet lukt een stabiele partnerrelatie te creëren?  Als je met veel pijn en strijd uit elkaar gaat? Dan blijf je ouder. De verschillen blijven ook, maar er is geen stevig partnerschap dat het ouderschap draagt. Waardoor de partnerstrijd zich voortzet  in het ouderschap.

Vechtende ouders moeten onthechten

Vechtscheidende ouders blijven ouders, maar hebben vaak een bagagedrager vol met pijn uit de relatie. Pijn die ook doorspeelt in gezamenlijk ouderschap. Verschillen die voor gezonde partners al moeilijk te dragen zijn worden enorme strijdpunten voor vechtscheidende ouders.

In de vorige blogs heb ik een aantal keren benadrukt hoe belangrijk de-escalatie is. Het vervolg op de-escalatie is dat ouders gaan zien dat ze zich moeten gaan onthechten van hun ex-partner. Je zou kunnen zeggen dat strijdende ouders in feite nog niet gescheiden zijn. In ieder geval emotioneel niet. Dat is één van de eerste taken waar deze ouders voor staan. Echt gaan scheiden van hun ex. Zich emotioneel los maken van de ander en verantwoordelijk worden voor hun eigen relatie met de kinderen. De taak van de hulpverlener is hen daar op te wijzen en hen daarmee te confronteren.

Feitelijk dienen ze te leren wat alle ouders te leren hebben, namelijk dat je verschil in opvoedstijl accepteert als een gegeven dat blijft. Dat één lijn trekken een mooi ideaal is, maar dat dat de meeste ouders toch nooit helemaal lukt. Dat het vaak gezonder is om dan maar twee lijnen te accepteren die heel duidelijk zijn. Twee lijnen waarbij je met respect met de lijn van de ander om gaat. Waarbij je stopt de ander te manipuleren het anders te gaan doen. Het is een teken van volwassenheid als je die verschillen kunt accepteren zonder strijd.

Solo-ouderschap

Lieve Cottyn noemt dat solo-ouderschap. Gescheiden ouders kunnen, wanneer het ze niet lukt op één lijn te komen, maar beter accepteren dat ze beide solo-ouder zijn. Dit betekent dat ze zich verantwoordelijk maken voor hun eigen opvoeding. De taak van de hulpverlener is hen daarin te ondersteunen en hen daar ook op aan te spreken wanneer ze terugvallen in hun oude partnerstrijd.

“Dit is waarom je van elkaar gescheiden bent. Doorgaan met deze strijd is zinloos!”

Ex-partners moeten onthechten en stap voor stap verantwoordelijk worden voor hun eigen solo-ouderschap. Ze dienen hun gekwetstheid en pijn echt los gaan maken van het ouderschap. Een hulpverlener die goed begrenst, de-escaleert en voortdurend de beide ouders blijft aanspreken op hun verantwoordelijkheid om te onthechten is daarbij heel erg nodig.

Goed ouderschap betekent ook dat je de beperktheden van de ander niet bestrijdt, maar accepteert en waar nodig compenseert. Dat is een taak waar alle ouders voor staan. En ook gescheiden ouders dienen de keus te maken om niet te strijden, maar daar waar mogelijk het ouderschap van de ander te ondersteunen. De eerste stap daartoe is te stoppen met kritiek hebben. Kritiek is olie op het vuur van de strijd. Dat vraagt van de hulpverlener een duidelijke houding waarin kritiek liefdevol gestopt wordt en omgebogen wordt naar ondersteuning.

Het vraagt een liefdevolle en duidelijke houding van de hulpverlener die in het contact met de ouders het voorbeeld is van een begrijpende, ondersteunende houding. Die strikt de grenzen bewaakt van het destructieve en zelf er voor verantwoordelijk is niet in de strijd gezogen te worden. Hoe dichter de hulpverlener daarin bij zichzelf blijft hoe meer deze de ouderrol voordoet aan twee strijdende ouders.

Wil jij jou en je team verder laten scholen in het werken met vechtende ouders? Neem vrijblijvend contact op voor de mogelijkheden. Wij maken bij voorkeur trainingen op maat: f.bijzet@kempler-instituut.nl